BELEDİYE KANUNU ÖZET ANLATIM

🏛️ Belediyenin Görev, Yetki ve Sorumlulukları

📌 Temel Görev ve Sorumluluklar

🔹 Belediye, mahallî müşterek nitelikteki (yani yerel halkın ortak ihtiyacı olan) birçok alanda hizmet sunmakla yükümlüdür.
🔹 Görev alanları şunlardır:

• 🏗️ İmar, 💧 su, 🚽 kanalizasyon, 🚍 ulaşım gibi altyapı hizmetleri,
• 🗺️ Kent bilgi sistemleri, 🌳 çevre sağlığı ve temizlik,
• 👮‍♂️ Zabıta, 🚒 itfaiye, 🚑 ambulans, 🆘 acil yardım ve kurtarma,
• 🚦 Şehir içi trafik, ⚰️ mezarlıklar, 🌲 ağaçlandırma, 🏞️ park ve yeşil alanlar,
• 🏘️ Konut, 🎭 kültür ve sanat, 🏖️ turizm ve tanıtım, 🧑‍🎓 yurt hizmetleri,
• ❤️‍🩹 Sosyal yardım, 💍 nikah, 👩‍🏫 meslek edindirme, 💼 ticaretin geliştirilmesi.

🔹 👩‍🦰👶 Kadın ve çocuklar için konukevleri açılması; büyükşehirler ve 100.000’den fazla nüfuslu belediyeler için zorunludur.

🏫 Eğitim, Sağlık ve Kültürel Hizmetler

🔸 Belediyeler;

• 🏫 Okul binalarının yapımı, bakımı ve donatılması,
• 🏥 Sağlık tesisleri açma ve işletme,
• 🕌 Mabetlerin yapımı ve onarımı,
• 🏛️ Tarihi ve kültürel varlıkların korunması ve yeniden inşası,
• 🕌 Cemevlerinin yapımı ve onarımı,
• 🏅 Sporun teşviki, 🎽 gençlere malzeme desteği, 🥇 ödüller verilmesi,
• 🛒 Gıda bankacılığı gibi sosyal destekler sunabilir.

🔸 💰 Spor amaçlı nakdi yardımlar, genel bütçeden gelen gelirin belli oranları ile sınırlıdır (büyükşehir: binde 7, diğerleri: binde 12).

🧑‍🦽 Hizmet Sunum İlkeleri

• Belediyeler hizmeti vatandaşlara en yakın ve uygun yöntemlerle sunar.
• 👵👶 Engelli, yaşlı ve dar gelirli kişilere öncelik verilir.
• Hizmet sınırı belediye sınırıdır; mücavir alanlara meclis kararıyla hizmet götürülebilir.
• 🛫 Sivil havaalanları kapsam dışındadır.

🛠️ Belediyenin Yetkileri ve İmtiyazları

🔹 Belediye şu yetkilere sahiptir:

• 👨‍👩‍👧‍👦 Yerel ihtiyaçları karşılamaya yönelik her türlü faaliyet,
• 📜 Yönetmelik çıkarma, ❌ yasaklar koyma,
• 🧾 Ruhsat ve izin verme,
• 💧 Su, doğalgaz gibi hizmet bedellerini tahsil etme,
• 🚛 Toplu taşıma sistemleri kurma ve işletme,
• 🗑️ Katı atık hizmetleri,
• 🏘️ Taşınmaz alım-satımı, kira, kamulaştırma,
• 💸 Borç alma ve bağış kabul etme,
• 🛒 Hâl, otogar, liman, mezbaha ve fuar alanı kurma,
• ⚖️ Bazı hukukî anlaşmazlıkları uzlaşmayla çözme,
• 🎭 Ruhsatlandırma ve denetim yapma (işyerleri, eğlence yerleri vb.),
• 🧃 Seyyar satıcılara müdahale, mallarını gıda bankalarına veya yoksullara verme,
• 📢 Reklam tabela standartlarını belirleme,
• 🧱 Kent planlaması (LPG, inşaat depoları, hafriyat alanları belirleme),
• 🚖 Taksi sayısı, ücretler, güzergâh ve durak yeri belirleme,
• 📡 Elektronik haberleşme istasyonlarına yer seçim belgesi verme,
• 🛗 Asansörlerin tescili ve periyodik kontrolü,
• 🚲 Bisiklet yolları, 🛴 skuter parkları, 🧱 gürültü bariyerleri yapımı.

🔸 Bazı hizmetler imtiyaz yöntemiyle 49 yıla kadar devredilebilir.
🔸 Belediyeler altyapı yatırımlarını faizsiz ve geri ödemeli olarak yapabilir.
🔸 📉 Su hizmetleri belirli kurumlara ücretsiz veya indirimli verilebilir.

📊 Mali ve Hukuki Durumlar

• Belediyeler 📊 kamuoyu yoklamaları yapabilir.
• 🏛️ Belediye mallarına karşı suç, devlet malına karşı işlenmiş sayılır.
• Belediye vergi ve harç gelirleri ile kamu hizmetinde kullanılan mallar haczedilemez.
• ⚖️ İcra daireleri hacizden önce belediyeden mal beyanı ister.
• 🚍 Toplu taşıma hizmeti sunanlara ücretsiz taşıma nedeniyle gelir desteği verilebilir.

🚫 Vergi Muafiyeti

📌 Belediye;

• Kamuya açık ve gelir getirmeyen taşınmazları ile bu alanlardaki hizmetlerden,
• 🧾 Katma Değer Vergisi (KDV) ve ÖTV hariç olmak üzere, tüm vergi, harç ve katkı paylarından muaftır.

🏛️ Belediyenin Organları

🧑‍⚖️ 1. Belediye Meclisi

📌 Karar organıdır ve halk tarafından seçilen üyelerden oluşur.
🗳️ Demokratik yapı ile çalışır, kanunla belirlenen esaslara göre faaliyet gösterir.

📋 Görev ve Yetkileri:

• 📊 Stratejik plan, yatırım ve performans ölçütlerini görüşüp kabul eder.
• 💰 Bütçeyi ve kesin hesabı onaylar, aktarmalar yapar.
• 🏘️ İmar planlarını onaylar, çevre düzeni planlarını belirler.
• 💸 Borçlanmaya karar verir.
• 🏢 Taşınmaz işlemleri (alım, satım, tahsis) ve sınırlı aynî hak tesisine karar verir.
• 💵 Ücret tarifeleri ve şartlı bağışları kabul eder.
• ⚖️ Belediyeye ait davaların sulh yoluyla çözümüne karar verir.
• 🏦 Ortaklıklar kurar, şirketlerin özelleştirilmesine karar verir.
• 🧑‍💼 Kadro işlemlerini yapar, yönetmelikleri kabul eder.
• 📍 Cadde, sokak ve mahallelere ad verir.
• 🌍 Yurt içi ve dışı iş birlikleri, kardeş şehir projeleri yürütür.
• 🏅 Fahrî hemşehrilik verir.
• 🧭 Mücavir alanlara hizmet götürülmesine karar verir.
• 📐 İmar programlarını kabul eder.

🪑 2. Başkanlık Divanı

• Belediye başkanının başkanlığında ilk toplantıda gizli oyla seçilir.
• 👨‍⚖️ Meclise başkanlık eder, düzeni sağlar.
• Boşalma olursa kalan süre için yenisi seçilir.

🗓️ 3. Meclis Toplantıları

• Her ayın ilk haftasında yapılır.
• 📌 Gündem, belediye başkanınca belirlenir. Üyeler de öneride bulunabilir.
• 📽️ Açık yapılır, gerekirse kapalı oturum düzenlenebilir.
• 🎙️ Sesli-görüntülü kayıt alınabilir.
• ❗ Olağanüstü toplantı yılda 3 kez yapılabilir.

🔢 4. Toplantı ve Karar Yeter Sayısı

• Toplantı için: üye tam sayısının salt çoğunluğu gerekir.
• Karar için: katılanların salt çoğunluğu gerekir.
• 🔄 Eşitlik varsa başkanın bulunduğu taraf üstün sayılır.

✅ 5. Meclis Kararlarının Kesinleşmesi

• Başkan, kararı 5 gün içinde gerekçeyle iade edebilir.
• Meclisin ısrarıyla karar kesinleşir.
• Başkan, ısrar edilen kararı yargıya taşıyabilir.
• ✅ Kesinleşen kararlar en geç 7 gün içinde halka duyurulur.

🧑‍🔬 6. İhtisas Komisyonları

• En az 3, en çok 5 üyeden oluşur.
• 🔍 Plan-bütçe ve imar komisyonları zorunludur.
• Komisyon raporları halkla paylaşılır.
• 🧠 Uzman ve STK temsilcilerinden görüş alınabilir.

📑 7. Denetim Komisyonu

• Yılda bir kez ocak ayında kurulur.
• 🔍 Gelir-gider ve hesapları denetler.
• Uzman kişilerden yararlanılabilir.
• 💼 Suç teşkil eden durumlarda yetkili mercilere bildirilir.

❓ 8. Meclisin Denetim Yolları

• 🧾 Soru, 🗣️ genel görüşme, 📉 faaliyet raporu değerlendirmesi, ❗ gensoru.
• ¾ çoğunlukla faaliyet raporu yetersiz görülürse başkan düşürülebilir.
• Gensoru önergesi verilebilir ve kabul edilirse başkan görevden düşebilir.

🚫 9. Katılamama ve Yükümlülükler

• Belediye başkanı ve üyeleri, kendilerini ve yakınlarını ilgilendiren konularda toplantıya katılamaz.
• 🤝 Taahhüde giremez, komisyonculuk yapamazlar.

❌ 10. Meclis Üyeliği ve Meclisin Sona Ermesi

• Ölüm, istifa, mazeretsiz devamsızlıkla üyelik sona erer.
• 📛 Görev ihmali veya siyasî kararlarla meclis Danıştay kararıyla feshedilebilir.

👥 11. Belediye Encümeni

• 🧑‍⚖️ Başkanın başkanlığında, meclis üyeleri ve amirlerden oluşur.
• 📋 Haftada en az bir toplanır, salt çoğunlukla karar alır.

Görevleri:

• 📊 Plan ve bütçeyi inceleyip meclise sunar.
• 📌 Kamulaştırma ve giderlerin belirlenmesi, cezaların verilmesi, kiralama, açılış-kapanış saatlerinin belirlenmesi gibi işlevleri vardır.

👨‍💼 12. Belediye Başkanı

• Belediye idaresinin başı ve tüzel kişiliğin temsilcisidir.
• 🎯 Stratejik planı uygular, bütçeyi yürütür, meclise ve encümene başkanlık eder.
• 👨‍⚖️ Belediyeyi yargıda temsil eder, taşınır-taşınmazları yönetir.
• 👥 Personeli atar, denetler.
• 🤝 Halkın huzur, sağlık ve esenliğini sağlamakla görevlidir.
• 👩‍🦽 Engellilere yönelik hizmetleri yürütür.
• 🧾 Şartsız bağışları kabul eder.

💵 13. Belediye Başkanının Özlük Hakları

• Aylık brüt ödenek, belediye nüfusuna göre belirlenir.
• 📈 Sosyal haklar 657 sayılı kanuna göre uygulanır.

👤 14. Başkan Vekili

• Başkanın yokluğunda görev yapar.
• Aynı ödeneği gün hesabıyla alır.

📑 15. Stratejik Plan ve Performans Programı

• 📆 Seçimden sonraki 6 ay içinde hazırlanır.
• 👥 STK ve meslek kuruluşlarının görüşü alınır.
• Bütçeden önce kabul edilir.

🔁 16. Yetki Devri ve İhtilaf Hali

• Başkan yetkilerini uygun kişilere devredebilir.
• 🏛️ Başkan ile belediye ihtilaflıysa meclis vekili dava açar.

⚠️ 17. Başkanlık Sona Ermesi ve Yerine Atama

• İstifa, ölüm, sağlık sorunları ve terör suçu gibi nedenlerle görev sona erebilir.
• 🗳️ Başkan veya vekili gizli oyla seçilir.
• İçişleri Bakanlığı ya da vali tarafından atama yapılabilir.

⛔ 18. Görevden Uzaklaştırma

• Suç şüphesi varsa İçişleri Bakanı tarafından uzaklaştırılabilir.
• 👨‍⚖️ İki ayda bir gözden geçirilir.
• Uzaklaştırılan başkana ödeneğin ⅔’ü ödenir.