Türkiye’de Askerlik Zorunlu mu?

Türkiye’de askerlik zorunlu mu sorusu özellikle daha önce bu konu hakkında bilgi sahibi olmayanlar tarafından merak edilebilir. Türkiye zorunluk askerlik bulunan bir ülkedir ve bu da belirli şartları sağlayanların askerlik yapması anlamına gelmektedir.

Zorunlu Askerlik Nedir?

Zorunlu askerlik tanımı gereğince ülke yasaları kapsamında belirli şartları sağlayanların askere alınmasıdır. Genel olarak zorunlu askerlik uygulaması olan ülkelerde bu zorunluluk sadece erkekler içindir. Ancak İsrail gibi bazı ülkelerde kadınlara da zorunlu askerlik bulunmaktadır. Zorunlu askerliğin kökeni eskiye dayanmaktadır.

Antik dönemlerden itibaren devletler varlıklarını askeri anlamda sürdürmek için askere ihtiyaç duymuştur. Antik dönem devletlerinin çoğu zorunlu askere alma şartı koşarken Yunan ve Roma örnekleri ise belirli bir maaş karşılığında askerliği zorunlu tutmuştur. Sonrasında ise özellikle savaş dönemlerinde devletler zorunlu askerlik hizmeti çıkarmıştır. Örneğin II. Dünya Savaşı’na katılan tüm devletlerde askerlik savaş yıllarında zorunlu tutulmuştur.

Fransa ve İngiltere, Avrupa’da zorunlu askerlik uygulamasını ilk kaldıran ülkeler arasındadır. Almanya’da ise bu uygulama 2011 yılında kalkmıştır. Uygulamanın kalkması öncesinde ise kişilere sadece 3 aylık zorunlu askerlik uygulanıyordu. Aynı zamanda hafta sonları da tatildi.

Günümüzde Türkiye başta olmak üzere İsrail, Yunanistan, Mısır, İran gibi ülkelerde zorunlu askerlik uygulaması vardır. Geriye kalan ülkeler ya profesyonel orduya geçmiş ya da sadece nüfusun belirli bir oranının askere alınmasını sağlamıştır.

Türkiye’de Zorunlu Askerlik

Türkiye’de zorunlu askerlik 1924 yılından beri uygulanmaktadır. Özellikle düzenli ordunun gerekliliğini düşünen Türkiye, belirtilen tarihten itibaren farklı ay uygulamaları üzerinden askerliği zorunlu tutmaktadır.

1924 yılında zorunlu askerlik süreleri dahil olunan bölüklere göre belirlenmiştir;

• Piyade ve nakliye: 18
• Topçu, süvari, fenniye, otomobil, sanayi ve mızıka: 24
• Jandarma: 36
• Denizci: 60 ay zorunlu askerlik yapmıştır.

Bu tarihten sonra ise 1940’lı yıllarda 40 ay, sonrasında ise ortalama 24 ay askerlik hizmeti yapılmıştır. 1984 yılından itibaren ise bu süre 18 aya düşürülmüştür. Türkiye’de zorunlu askerlik süresi en son 2019 yılında yapılan düzenleme ile yeniden belirlenmiştir.

Buna göre 2019’dan günümüze değin zorunlu askerlik er ve erbaşlar için tahsil farkı olmaksızın 6 ay, yedek subaylar için ise 12 ay olarak belirlenmiş durumdadır. Bunun yanında bedelli askerlik süresi de 30 gün olarak geçerlidir.

Bu sürelerin dışında askerlik yapılmamaktadır. Her 20 yaşına gelmiş Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı erkek zorunlu askerlik yapmak durumundadır. Eğer askerlik için engel oluşturacak bir sağlık sorunu varsa bu durumda çürük raporu alarak askerlik yapmaz. Bunun yanında kişinin üniversiteye devam etmesi halinde de askerliği ertelenmektedir. Ancak bir kez ön lisans ya da lisans mezunu olduktan sonra ikinci defa üniversiteye kayıt olması halinde askerlik süresi uzatılmaz, belirtilen celp döneminde birliğe katılmak durumundadır. Türkiye’de zorunlu askerliğin kalkması ise yakın dönemde beklenmiyor.